Cô bé sinh viên Phạm Thị
Thanh đặt câu hỏi : “Em phải học tập và làm việc như thế nào để các nhà tuyển
dụng ở đây nhận em vào làm với mức lương khởi điểm 2.000 USD/tháng?” làm xã hội
phải suy nghĩ lại mục đích và cách thức học hành ra sao dưới con mắt của giới
trẻ ngày nay. Thực ra có con số cụ thể để mà suy tính bao giờ cũng dễ và rõ
ràng hơn, chúng ta nên cảm ơn em ấy vì câu hỏi thức tỉnh đó. Nhưng hiển nhiên
là mức lương đó khá thấp so với ở “tây”- tức là mấy nước G7 (mà ngay khái niệm
G7 tôi thấy cũng hơi lạc hậu rồi, nhiều nước không G7 mà bây giờ mức lương cao
lắm!). Nhưng lại là “giấc mơ” cho người đi làm công ở nước ta, nhất là cho những
người mới ra trường- do đó rõ ràng chẳng thể có một công thức chung nào cho
giới trẻ. Đầu tiên ta thử liệt kê đủ các ngành nghề xem có ngành gì mà khởi
điểm lương đã 2000 $, tôi thấy ở Việt Nam chỉ có những ngành sau là khả dĩ:
-phi công: hiện nay hàng không dân dụng phát
triển mạnh, phi công đang thiếu và đào tạo không quá lâu. Bây giờ điều kiện sức
khỏe để chọn học phi công dân dụng không quá cao như thời trước người ta chọn
phi công chiến đấu nữa, còn văn hóa chỉ cần tốt nghiệp phổ thông. Chi phí học hành
mất độ từ 1-2 tỷ. Tất nhiên số lượng có hạn, nhưng thực sự lương với bổng đủ
đạt 2000$/tháng.
-hướng dẫn viên du lịch: tất nhiên để khởi
điểm đạt mức lương 2000 $ là không tưởng, nhưng nếu thật sự tích cực và công ty
làm ăn tốt thì thu nhập tổng của bạn cũng dễ đạt được mức độ trên trong thời
gian ngắn. Điều kiện: có lẽ HDV tiếng Anh thì không quá hiếm, bạn phải học để
có bằng HDV DL và thật giỏi một ngoại ngữ “hiếm”, như Tây Ban Nha, Nga, Ba Tư,
Ả Rập...Một điều kiện nữa là công ty du lịch đã tuyển dụng bạn phải làm ăn phát
đạt, thường xuyên đủ tour cho bạn dẫn! Và cái khó nữa trong nghề này, đó là
không “sa ngã” để kiếm tiền bằng những mẹo mực thấp cấp mà các HDV thế hệ cũ
hay xài! Muốn mức độ thăng tiến không dừng mãi ở mức vài chục triệu/tháng đó có
lẽ chỉ có một cách là hoàn thiện kỹ năng dịch vụ của bạn thôi, rồi sau đó những
triển vọng khác sẽ xuất hiện...
-ngành quản lý khách sạn: với sự phát triển
của ngành du lịch tại Việt Nam thì nhân sự cấp cao sẽ luôn thiếu, và theo tôi
biết thì nếu bạn trẻ nào tốt nghiệp khóa học (không hề rẻ) tại Thụy Sỹ sau 4
năm và có năng lực thực sự, thì kiếm được vị trí làm việc trong nước với mức
lương trên dưới với mức thu nhập cô bé sinh viên kia kỳ vọng không quá khó...
Có thể các bạn còn biết thêm ngành nào, tạm thời
tôi chỉ nghĩ ra chừng đó thôi. Trái với cảm nhận ban đầu là học xong ngành nào
đấy về CNTT sẽ có lương cao, phải nói rõ thêm cho các bạn trẻ là CNTT cho các
bạn nhiều triển vọng đạt được mức lương cao và rất cao trong tương lai, nhưng
lương khởi điểm thì thua xa mức lương bạn Thanh đang kỳ vọng. Có lẽ ngành dịch
vụ làm “thầy giáo dạy trẻ online”- một ngành kiếm thêm mà nhiều bạn sinh viên
tạo thêm thu nhập khi học ở nước ngoài - nếu tập trung làm tốt có khi thu nhập
ban đầu nhiều hơn CNTT nữa...
Vậy muốn đạt được 2000 $/tháng không thể bỏ
qua điều kiện “ở bển”- tức là phải có yếu tố bạn trẻ ở nước ngoài. Tôi không
muốn viện dẫn những tấm gương “người tốt việc tốt”, “tuổi trẻ tài cao” mà sẽ kể
về một cậu bé hoàn toàn bình dị, cũng đã đạt được mục tiêu đó theo cách của
mình. Ít nhất câu chuyện này sẽ cho cô bé Thanh kia thêm tự tin, còn mục đích
của mình thì Thanh sẽ phải đạt được bằng con đường riêng của mình thôi... Xin
chia sẻ một câu chuyện thật, qua đó có lẽ có nhiều gợi ý bổ ích hơn là những
tấm gương các bạn trẻ học siêu giỏi, làm siêu tài...
Gia đình anh bạn tôi không thuộc loại “không
có gì ngoài điều kiện”: chồng bộ đội, vợ bác sỹ, ba đứa con trai trong tuổi đi
học, chưa kể bố mẹ già. Con cái cho học “trường làng” tức là cứ theo tuyến mà
học cho tiện. Thực sự cả hai vợ chồng chưa lúc nào nghĩ đến việc “di tản du
học” cho con cái, vì biết quá tốn kém. Thế rồi đến khi đứa con lớn học lớp 11
bố mẹ nó mới tá hỏa khi phát hiện ra là trong nhà có một “ngôi sao”- thằng cả
đã thành ngôi sao nhạc ráp trên mạng từ bao giờ! Nó có thể hát rap tiếng Việt
với bất cứ đề tài gì, thậm chí ta cứ nói ra từ gì là nó rap luôn...Tất nhiên
trên mạng nó lấy “nghệ danh” khác với tên thật, cái nghệ danh nhí nhố ấy trên
mạng nổi tiếng lắm, mãi sau nhà trường mới biết. Mấy bài “hít” của cu cháu tác
giả là “Thuyền giấy” hay “Em đã ăn sáng chưa”, đại loại:
“...Chủ nhật này em ăn sáng chưa?
Em ăn gì? Bánh cuốn Thanh Trì...”
(Nó có mấy chục bài cơ, đến tận bây giờ lũ “nhất quỷ nhì ma” vẫn nghe và hát
đấy!)
Thế mà giới trẻ thích lắm! Bố mẹ nó chỉ lo nó
đi vào “Sâu-bit” thì hỏng người, mới khuyên bảo nó các điều bố mẹ hay
khuyên...Nó cũng nghe mấy hôm, rồi một ngày kia nó mời bố mẹ để nói chuyện
nghiệm chỉnh. Nó bảo: “Bố mẹ cứ đầu tư cho con đi, coi như con vay, con sẽ trả
cả vốn cả lãi!”. Hóa ra nó nghĩ lâu rồi, nó hiểu là cứ ở VN rồi rap trên
Youtube có thành “ngôi sao” thì cũng chả giải quyết được gì nhiều- nó muốn
thành rapper thực thụ ở quê hương nhạc rap cơ, sang Mỹ! Bố mẹ hết hồn, khuyên
can nó là con ơi, nhà mình có thừa tiền đâu, con cũng có học hành giỏi giang gì
đâu cho cam, bao nhiêu đứa học Anh học Mỹ về còn ăn bám bố mẹ kia kìa, chứ con
thì hơn gì chúng nó? Thì ku rapper ấy bảo con biết, con mà đi học thế là bố mẹ
phải vay nợ cho con đi đấy, mà con học năm sáu năm thì mới xong, nhưng con tự
tin mà, bố mẹ cứ tin con đi! Hai vợ chồng ông bạn suy nghĩ bạc cả râu tóc,
không cho nó đi thì ở nhà thành “nghệ sỹ” cũng gay, dễ hư lắm (sorry các bạn
nghệ sỹ, dân dã ngoài ngành cứ là nói thật...). Mà cho nó đi thì rủi ro, rồi nợ
nần, rồi thương con một thân một mình...Cân đo mãi cuối cùng quyết định: thôi
thì liều nghe nó xem sao!
Thế là cu cháu tập trung học tiếng Anh, rồi
qua dịch vụ của bên ILA gì đấy đi theo chương trình trao đổi văn hóa của BNG,
bố mẹ thì lo xoay tiền. Cu cháu học hành nhanh trí, tập trung học tiếng Anh khá
lắm, đi sang Mỹ ở vùng khỉ ho cò gáy, được cái gia đình “host” cũng yêu trẻ em,
còn cu cháu biết thân biết phận lo học, nó hòa nhập cũng nhanh nữa, bà mẹ
“host” quý lắm. Hết một học kỳ lớp 12 nó đã lo apply và lo thi, được 7 trường
đại học chấp nhận và cho học bổng, nhưng cu cháu chọn trường gần với nơi có gia
đình host đang ở nhất- vì làm gì còn quen ai ở Mỹ lúc đó nữa. Tiêu chuẩn nữa để
cháu chọn trường là “tổng thiệt hại” hàng năm thật rẻ, để cho bố mẹ ở nhà đỡ
khổ, có học bổng toàn phần đâu...Thế rồi về nước, hồi hộp chờ xin visa (bố mẹ
lo chứng minh tài chính cũng là cả một vấn đề không dễ!)
Quay lại nước Mỹ, cu cậu xin không ở nhà host
nữa mà vào ký túc xá, ở đó tài năng “rap” của nó mang đến sự nể trọng nhất đinh
trong giới sinh viên. Ngoại hình châu Á không cho phép nó thành Dr.Dre, Usher
hay Eminem mới, nhưung tính hoạt bát (cái mà sinh viên nhà mình hay thiếu)
khiến nó được bầu làm chủ tịch hội sinh viên quốc tế của trường, oai lắm! Nó
tập trung học ngành chuyên môn cũng rất nghệ sỹ: quay phim. Đến năm thứ hai, đi
thực tập nó đã được giới thiệu và gặp thần tượng của nó: Oprah Winfrey. Và hè
vừa rồi cháu đã tốt nghiệp một trường đại học loại trung bình khá ở Đông Bắc
Mỹ, gần Chicago và có ngay job. Mẹ cháu được cháu mời sang (bố bộ đội có đi
được đâu...), lúc ấy mới biết con mình tốt nghiệp loại xuất sắc, và đang làm
cho một công ty truyền thông trong tập đoàn của chính thần tượng Oprah Winfrey,
công ty này đã liên tục hợp tác với nó từ khi còn đang là sinh viên, và nay
cháu mà trường hợp đầu tiên trong lịch sử tập đoàn chức danh quay phim chính
được trao cho một sinh viên mới ra trường, chưa có bất cứ bằng cáp gì khác
ngoài bằng đại học, còn chưa có cả thẻ xanh. Bây giờ hai mẹ con mới rảnh rang
và có điều kiện đi thăm thú một số địa danh ở Mỹ, chứ mấy năm học cháu cắm đầu
vào học và làm thêm, đã đi được đâu đâu...
Hai vợ chồng bạn tự hào khoe với tôi là cháu
nó đã bắt đầu trả nợ bố mẹ hàng tháng, 2000$ và hơn thế nữa. Mẹ cháu có mối lo
khác, là “thằng này làm truyền thông, gái bám theo nhiều lắm, nhưng nó toàn yêu
con gái nước khác chứ không chịu yêu Mỹ, nó không muốn dựa dẫm để làm giấy tờ,
mà chính công ty đang phải lo thủ tục làm cho nó thẻ xanh bằng được đấy, sĩ
diện lắm. Mà Trump lên không biết thế nào...”. Đúng là những người mẹ chẳng bao
giờ hết lo toan. Mừng cho cháu đã chọn được con đường đúng với sở trường của
mình và đã bước những bước đầu tiên khá vững chắc, tôi chỉ muốn chia sẻ câu
chuyện cậu cháu rất “đời thường” này với cháu sinh viên tên Thanh và những bạn
trẻ khác. Không cứ phải là một Ngô Bảo Châu, một Nguyễn Hà Đông, nếu có đủ
quyết tâm và gan lì thì thành công rồi cũng sẽ đến với bạn. Và cùng với đó là
tiền lương xứng đáng, có thể còn hơn 2000$/tháng, tại sao không?
Ảnh:
-Tấm áp-phích sản phẩm đầu đời của cháu, với chức danh quay phim chính.
-Cháu với cô bạn thân cùng công ty và là cháu gái của thần tượng Oprah Winfrey.
https://www.facebook.com/namhhn/posts/1227982670597001